İçinde bulunduğumuz 21.Yüzyılın en sansasyonel olaylarından bir tanesi Korona virüs ile sınanmakta olan dünya ve ülkemiz bir Pandemiye(dünyada eşzamanlı olarak çok yaygın bir şekilde çok fazla sayıda insanı tehdit eden bulaşıcı hastalık) karşı çetin bir savaş vermekte.
Hükümetler ve vatandaşlar önlemlerini en iyi şekilde almaya çalışmakta fakat buna rağmen ekonomik hayatımız felç olmuş durumda. Hastalığın çok bulaşıcı ve öldürücü bir etkiye sahip olması sebebiyle sosyal hayatımız, iş hayatımız, aile ve arkadaş ilişkilerimiz izole edilmiş durumda.
Çoğu iş yerinin zorunlu şekilde üretime ve faaliyetlerine ara vermiş olması sebebiyle de maaşlı çalışmakta olan pek çok vatandaşımız ve iş yerini kapatmak zorunda kalan serbest meslek sahibi vatandaşlarımızın gelir kaynakları durmuş veya büyük oranda azalmış durumda. Bu makalemizde tüm dünyayı ve ülkemizi kasıp kavuran Korona Virüs’ün Kira Sözleşmelerine etkisi‘ne değineceğiz.
Öncelikle muaccel hale gelmiş bir borcun ifa edilmesini(ödenmesini) engelleyebilecek faktörlerden bir tanesi olan Mücbir Sebep kavramını açıklayarak başlayalım.
Mücbir Sebep Nedir? Hangi durumlar Mücbir Sebep Sayılır?
Mücbir Sebep kurumu, mevzuatlarımızda ve özellikle Borçlar Kanunumuzda açıkça bir tanıma sahip değildir. Bu kurumu Yargıtay kararları ve doktrin görüşleri kapsamında açıklamak gerekmekte olup kişileri en sağlıklı sonuca bu müesseseler götürmektedir.
Doktrindeki(belirli bir konu ya da inanç sistemine ilişkin kabul, ilke ve kurallar bütünü) hakim görüşe göre Mücbir Sebep; ‘Gerçekleşme biçimine ve şiddeti itibariyle olayların ve hayatın normal akışına uygun durumlara açık bir şekilde uygun olmayan ve aşan, sorumlu ve borçlunun insiyatifi ve kontrolü dışında gerçekleşen olaylar’ olarak anlam kazanmıştır.
Yargıtay tarafından içtihat (fikir birliği) niteliği kazanmış görüşe göre ise ‘Mücbir sebep, sorumlu veya borçlunun faaliyet ve işletmesi dışında meydana gelen, genel bir davranış normunun veya borcun ihlâline mutlak ve kaçınılmaz bir şekilde yol açan, öngörülmesi ve karşı konulması mümkün olmayan olağanüstü bir olaydır ‘
Yani doktrin ve Yargıtay içtihadını ortak bir çerçevede ele alır ve Mücbir Sebebi yalın bir şekilde özetler isek;’ Deprem, sel, yangın, salgın hastalık gibi doğal afetler mücbir sebep sayılır.” Tanımı uygun bir tanım olacaktır. Bu tanıma uygun olarak da Korona Virüs(Covid-19) pandemisinden etkilenen ve muaccel hale gelmiş borcunu sırf bu salgın ve etkileri sebebiyle yerine getirememiş olan kişi ve kurumların bir Mücbir Sebep sahibi olduğu söylenebilecektir.
Bu tanımlamalar ışığında Korona Virüs(COVID-19) salgınının Kira Sözleşmeleri üzerine yorum yapacak olursak;
İş Yeri Kira Sözleşmelerine Korona Virüs’ün Etkisi
İçişleri Bakanlığı tarafından açıklanan genelge dahilinde 65 Yaş ve üstü vatandaşlarımızın sokağa çıkmaları kısıtlandırılmış ve diğer vatandaşlarımıza ise zaruri durumlar dışında evde kalmaları gerektiği tavsiye edilmiştir. Bu sebepler ile sokaklardaki insan sayısı büyük oranda azalmış ve ticari hayat sekteye uğramıştır.
Bunun yanında yine İçişleri tarafından pek çok işletmenin faaliyetlerinin geçici süreyle durdurulması kararı da alınmıştır. Bu gelişmeler ışığında pek çok işletmenin yaptığımız tanımlar ışığında Mücbir Sebep dahilinde muaccel olan Kira Borçları‘nı ödemekte güçlük yaşayacağı anlaşılmaktadır. Fakat bu nitelendirme ve ilişkilendirmenin illiyet(sebep-sonuç ilişkisi) bağını iyi kurmak ve borç ödemede zorluk ve imkansızlık yaşayan işletmelerin Mücbir Sebep’e sahip olup olmadığının iyi tespit edilmesi ve buna göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Konut Kira Sözleşmelerine Korona Virüs Etkisi
Konutlarda kalmaya ilişkin hükümet tarafından herhangi bir kısıtlama getirilmediği gibi aksine bu durum teşvik edilmektedir. Bu sebeplerle konut kiraları‘nın ödenmemesini gerektirecek veya Korona Virüs sebebiyle kira ödenmesini engelleyecek herhangi bir Mücbir Sebep olmadığı da aşikardır.
Ülkemiz ve tüm dünyanın bir salgın hastalık sebebiyle sınava tabi tutulduğu bu günlerde Korona Virüs(COVID-19) salgını Kira Sözleşmeleri‘ni de doğrudan etkilemiş durumdadır. Tüm hayatımızı fazlasıyla etkilemiş olan bu salgın hastalığın en kısa sürede atlatılması dileğiyle.
Hukuki hizmet almak için Mersin Avukat ofislerini ziyaret edebilirsiniz.
